Շիրակի մարզ

Շիրակի մարզում է գտնվում Աշոցքի սարահարթը, որի բարձրությունը 1800-2200 մետր է: Աշոցքի սարահարթում օդի բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը իջնում է մինչև -46°: Դա Հայկական լեռնաշխարհի «ցրտի բևեռն է»: Այստեղ է գտնվում Արփի լճի ջրամբարը:
Երկրակեղևի շարժումները Շիրակում տակավին շարունակվում են: Անցած դարում տեղի են ունեցել 1926 և 1988 թվականների ավերիչ երկրաշարժերը:
Մարզի միակ խոշոր գետը Ախուրյան գետն է, որը սկիզբ է առնում Արփի լճից: Գետի ակունքի վրա կառուցվել է ամբարտակ, և բնական լիճը վերածվել է ջրամբարի: Թուրքիայի հետ սահմանային տեղամասում Ախուրյանի վրա կառուցվել է Ախուրյանի ջրամբարը, որը խոշորագույնն է Հայաստանում:

Մայրենի

Փակագծերում տրված բառերից և բառակապակցություններից նախադասության մտքին համապատասխանող գոյականներ ստացի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Բնության մեջ համատարած լռություն (լռել) չկա: Աղմուկը կարող է հիշողության (հիշել) կոչման (կոչել) պատճառ դառնալ:  Աշխատանքից  (աշխատել) հոգնած մարդու վրա ազդում է քաղաքային երթեվեկությունը (երթալ ու գալ) աղմուկը, բարձրաձայն խոսելը (խոսել): Կա ենթադրություն (ենթադրել), որ ջուրը ոչ միայն Երկրի, այլ նաև ուրիշ մոլորակների (մոլորել) վրա է շատ: մարդու մասին գիտությամբ զբաղվողները (մարդու մասին գիտությամբ զբաղվող) վկայում են, որ մարդկանց մարմնի յոթանասուն տոկոսը ջրից է բաղկացած: Բժշկության խորհրդանիշը (խորհուրդը նշել) եղել և մնում է օձը:

2֊րդ

Եֆրեմովի «Անդրոմեդի միգամածությունը» ֆանտաստիկական վեպում պատմում է մի խումբ տիեզերագնաց (տիեզերք գնալ) հեռավոր միջաստղային ճանապարհների ն    (ճանապարհորդել) մասին: Նրանց աստղաթիռի արագությունը (արագ) շատ մոտ է լույսի արագությունը (արագ), և ժամանակը երկրայինի համատեղության (համեմատել) շատ դանդաղ է շարժվում: Տիեզերագնացները գալակտիկայի ամենահեռավոր շրջաններին հասնելու առաջադրանք ունեն  (առաջադրել) ունեն: Պիտի հասնեն այն աստղին, որի մոլորված է (մոլորել) մեկի վրա, ըստ որոշ ենթադրություները (ենթադրել) մեզ նման մարդիկ են բնակվում: Ինչպիսի՜ն կլինի ամբողջ մարդկությանը ցնցված էր (ցնծալ), երբ նրանք վերադառնան ու այլ աշխարհի մարդկանցից ողջույն բերեն:

 

Մաթեմատիկա

Կատարեցինք Ես Ավետս և Տիգրանը

 

  1. Արշավի ընթացքում խարույկ վառելու համար Աստղիկը, Արմենը, Նարեկը և  Նարեն  գնացին  փայտ հավաքելու։  Ամենաշատը  հավաքեց  Նարեկը, իսկ Նարեի հավաքածը ամենաքիչը չէր։ Նրանցից  ո՞վ էր  ամենքիչ  փայտը  հավաքել, եթե  Աստղիկն ու Նարեն միասին  հավաքել  են այնքան փայտ, որքան  Արմենն ու  Նարեկը  միասին։

Արմենը

  1. Պապիկը յուրաքանչյուր ծոռին 1 կոնֆետ ավել տալով իր 98 կոնֆետը բաժանում է իր ծոռների և թոռների միջև։ Քանի՞ թոռ ու ծոռ ունի պապիկը, եթե նրա թոռների ու ծոռների ընդհանուր քանակը 15 է։

7 թոռ, 8 ծոռ

  1. Բաժանելին 5 անգամ մեծ է բաժանարարից, իսկ բաժանարարաը 5 անգամ մեծ է քանորդից։ Գտիր բաժանելին։

125

  1. Անահիտը գնում էր մարզադաշտ։ Նրան ընդառաջ էին գալիս 6 սովորող՝ յուրաքանչյուրի ձեռքին՝ 3-ական տոպրակ, և ամեն տոպրակում՝ 5-ական գնդակ։ Քանի՞ գնդակ էին տանում սովորողները մարզադաշտ։

չի գնում մարզադաշտ

  1. Համերգին մասնակցում էին 4 աղջիկ։ Յուրաքանչյուր երգ կատարում էին նրանցից երեքը։ ամենաշատ հանդես եկած աղջիկը կատարել  է 8 երգ, իսկ ամենաքիչ  հանդես  եկածը՝ 5 երգ։ Քանի՞ երգ են երգել աղջիկները, եթե ամեն երգ կատարելուց հետո  յուրաքանչյուրը ստացել է 1 ծաղիկ։

12

  1. Նարեկը ասաց, որ Արմենը 500-ից շատ գիրք ունի, իսկ Արմինեն էլ պնդեց, որ Արմենը ավելի քիչ գիրք ունի։ Նարեն էլ պնդեց, որ այնուամենայինիվ Արմենը  գիրք  ունի։ Որքա՞ն գիրք ունի Արմենը, եթե  նրանց ասվածներից միայն մեկն է ճիշտ։

250

  1. Սեղանի շուրջ նստած են 7 հոգի։ Յուրքանչյուրը բաժակը մեկ անգամ զարկում է մյուս բոլորի բաժակներին։ Քանի՞ անգամ են զարկում բաժակները։

7×6=42

42 : 2= 21

  1. Ավտոմեքենայի համարանիշի եռանիշ թիվն այնպիսին է, որ եթե հանենք 7, ապա կբաժանվի 7-ի, եթե հանեք 9, կբաժանվի 9-ի, եթե հանեք 11, կբաժանվի 11-ի։ Ո՞րն է այդ եռանիշ թիվը։

 

  1. Երբ մայրիկը 33  տարեկան էր, Սոնան 9 տարեկան էր։ Իսկ հիմա Սոնան 2 անգամ փոքր է մայրիկից։ Քանի՞  տարեկան է Սոնան։
  2. Կռահելով առաջին տողի փակագծում գրված թվի ստացման ձևը՝ ի՞նչ թիվ պետք է տեղադրել երկրորդ փակագծում։

Մաթեմատիկա

Օրինակ՝
𝟑/𝟒 և 𝟏/𝟔 կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։
Դրա համար գտնենք [4,6]=12
Այդ կոտորակների ամենափոքր ընդհանուր հայտարարը
12-ն է.
12։4=3
12։6=2
𝟑‧𝟑/𝟒‧𝟑 = 𝟗/𝟏𝟐 և 𝟏‧𝟐/𝟔‧𝟐 = 𝟐/𝟏𝟐
Առաջադրանք
Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի
𝟓/𝟖 և 𝟏/𝟏𝟔
[8, 16] = 16
16 : 8 = 2
16 : 16 = 1
5 * 2/8 * 2 = 10/16
1 * 1/16 * 1 = 1/16
5/3  4/6
[3, 6] = 6
6 : 3 = 2
6 : 6 = 1
5 * 2/3 * 2 = 10/6
4 * 1/6 * 1 = 4/6
5/6  7/12
[12, 6] = 12
12 : 6 = 2
12 : 12 = 1
5 * 2/6 * 2 = 10/12
7 * 1/12 * 1 = 7/12
1/18  5/6
[18, 6] = 18
18 : 6 = 2
18 : 18 = 1
1 * 1/18 * 1 = 1/18
5 * 2/6 * 2 = 10/18
3/5  4/15
[5, 15] = 15
15 : 5 = 3
15 : 15 = 1
3 * 3/5 * 3 = 9/15
4 * 1/15 * 1 = 4/15
1/10  4/25
[10, 25] = 50
50 : 10 = 5
50 : 25 = 2
1 * 5/10 * 5 = 5/50
4 * 2/25 * 2 = 8/50
2/3  3/4
[3, 4] = 12
12 : 4 = 3
12 : 3 = 4
2 * 4/3 * 4 = 8/12
3 * 3/4 * 3 = 9/12
3/2  5/3
[3, 2] = 5
5 : 2 = 3
5 : 3 = 2
3 * 3/2 * 3 = 9/6
5 * 2/3 * 2 = 10/6
1/12  3/4
[12, 4] = 24
24 : 12 = 2
24 : 4 = 6
1 * 2/12 * 2 = 2/24
3 * 6/4 * 6 = 27/24
14/5  4/7
5/2  3/15
12/100  6/25
6/13  4/7
7/12  5/10
7/100  3/25
5/4  12/14
1/12  5/6
5/12  3/7
1/15  5/4
9/10 5/7

Падежи

шут, шашки, игрок, искра, Марк, каска, карлик, шум, шутка, сыр, дом, дым, мыло, рыба, барс, толк, такт, королева, король, тыква, тир, ринг, гром, роса, рост, наушники, корм, крот, круг, друг, крыса, мышка, мишка, колбаса, медведь, куртка, курорт, миллион, сто, лось, лук, луг, лоб, осень, весна, лето, март, май, август,  уборка, строка, сумка, сок, молоко, чай, араб, аист, абрикос, гитара, гимн, кот, кошка, Айболит, доктор, врун, бурундук, суслик, Александра, икота, Диана, Шаварш, шашлык, шнурки, игра, игрушки, ива,

шут,

р. п.-шута

д.п.-шуту

в. п.-шут

т.п. -шутом
П. п. -о шуте

игрок

 

Р. п. — игрока
Д. п. — игроку
В. п. — игрока
Т. п.  – игроком
П. п.  – о игроке

искра

Р. п. — искры
Д. п.  — искре
В. п. — искру
Т. п.  — искрой
П. п. — о искре

Марк

Р. п. — Марка
Д. п.  — Марку
В. п.  — Марка
Т. п.  — Марком
П. п.  — о Марке

каска

Р. п.  — каски
Д. п.  — каске
В. п. — каску
Т. п.  — каской
П. п. — о каске

карлик

Р. п.  — карлика
Д. п.  — карлику
В. п.  — карлика
Т. п.  — карликом
П. п. — о карлике

шум

Р. п.  — шума
Д. п.  — шуму
В. п.  — шум
Т. п.  — шумом
П. п.  — о шуме

шутка,

р. п.-шутки

д. п.- шутке

в. п.- шутку

т. п. шуткой

П. п.-шутке

сыр,

р. п. сыра

д. п.- сиру

в. п. сыре

т. п. сыром

п. п. сыре

дом,

р. п. дома

д. п. дому

в. п. доме

т. п. домом

п. п.доме

дым,

р. п. дыма

д. п. дому

в. п. доме

т. п. дымом

п. п. дыме

мыло,

р. п. мыла

д.п. мылу

в.п.мыле

т.п. мылом

п. п. О мыле

рыба,

р. п. рыбы

д. п. рыбу

в. п. рыбе

т. п.рыбом

п. п. О рыбе

барс,

р. п. барса

д. п. барсу

в. п. барсе

т. п. барсом

п. п. о барсе

толк,

р. п. толка

д. п.толку

в. п. толке

т. п.

п. п.

такт,

р. п. такта

д. п. такту

в. п. такте

т. п. тактом

п. п. такте

тир,

р. п. тира

д. п. тиру

в. п. тире

т. п. тиром

п. п. О тире

ринг,

р. п. ринга

д. п. рингу

в. п. ринге

т. п. рингом

п. п. о ринге

гром,

р. п. грома

д. п. грому

в. п. громе

т. п. громем

п. п. о громе

роса,

р. п.  роси

д. п. росе

в. п. росу

т. п. росей

п. п. о росе

рост,

р. п. роста

д. п. росту

в. п. росте

т. п. ростей

п. п. О росте

наушники,

р. п. наушника

д. п. наушники

в. п. наушнике

 

корм,

р. п. корма

д. п. корме

в. п. корму

т. п. кормем

п. п. О корме

крот,

р. п. крота

д. п. кроту

в. п. кроте

т. п. кротем

п. п. О кроте

круг,

р. п. круга

д. п. кругу

в. п. круг

т. п. кругом

п. п. О круге

 

друг,

р. п. друга

д. п. другу

в. п. друга

т. п. другом

п. п. О друг

И п Крыс
Р п Крыса
Д п Крысу
В п Крыса
Тв п Крысом
П п Крысе

1․Մեքենան առաջին օրն անցել է 115 կմ, երկրորդ օրը՝ 15 կմ-ով ավելի։ Երրորդ օրը մեքենան անցել է 10 կմ-ով ավելի քան առաջին երկու օրերում։ Ընդամենը քանի՞ կիլոմետր է անցել մեքենան երեք օրում։

255

 

2․ Գործվածքի՝ 36մ երկարություն ունեցող կտորից կարել են 12 միանման թիկնոց։ Քանի՞ մետր գործվածք է անհրաժեշտ 15 այդպիսի թիկնոց կարելու համար։

46

 

3․ Մարդատար գնացքը կազմված է 16 վագոնից, որոնցից յուրաքանչյուրում կա 56 տեղ։ Քանի՞ ազատ տեղ է մնացել, եթե գնացք է նստել 837 ուղևոր։

 

43

 

4․ Աղջիկը 2 տարեկան է։ Հայրը նրանից մեծ է 30 տարով։ Քանի՞ անգամ է հայրը մեծ աղջկանից։ Հայրն աղջկանից քանի՞ անգամ  մեծ կլինի 4 տարի անց։

30

5․ Երկու տուփում միասին կա 37 մատիտ: Պարզել, թե որքա՞ն մատիտ կա տուփերից յուրաքանչյուրում, եթե հայտնի է, որ առաջին տուփում կա երկրորդ տուփի մատիտների քանակի կեսից 4-ով ավելի մատիտ:

 

առաջին տուփ 22

երկրորդ տուփ 15

 

6․ Ռոբերտը մտապահել է 4 թիվ, որոնց գումարը  99 է։ Բանից պարզվում է, որ եթե այդ թվերից մեկը փոքրացնեն 2-ով, մյուսը մեծացնեն 2-ով, երրորդը փոքրացնեն 2 անգամ, իսկ չորրորդը մեծացնեն 2 անգամ, ապա ստացված բնական թվերի գումարը միևնույնն է կմնա 99։ Ի՞նչ թվեր կարող էր մտապահած լինել Ռոբերտը։

 

Մայրենի

191․Փունջ, սիրտ, գիր, ձու, սուր, քիթ,

192․ Հերթական ոլորաներից հետո երևացին սրբավայրերը։ Վերևում արձաներ են նստած։ Արձաները կորցրել են գլուխները։ Երկրաշարժները բազմիցս սասանել են այդ լեռների գագաթները, օտար բանակների զինվորները ձգտել են խորտակել թշնամու թշնամական սրբավյրերը։Արձաները բարձրաքնդակները ու գազաների կերպարանքները կերտված են հիանալի վարպետների կողմից։

194․ Կատուների պատմություները արտասովոր են։ Մարդիկ մեկ կատուներին աստվածացրել ու պաշտել են, մեկ վհուկներ համարել ու աստվածացրել ու պաշտել։ Երբեմն էլ կատոների միջոցով գուշակել են իրենց ապագան։ Կատուները ապրում էին մարդկանց կողքին, հաճախ հավատարիմ էին ծառայումմարդկանց, բայց առաջվա  պես կիսավայրենի են մնում։ Ի տարբերություն ուրիշ ընտանի կենդանիների կատուները մարդկանց համար խորհրդավոր ու անճանաչելի է մնում։

Մոտ հարյուր տարի առաջ Օդեսիայում փիղը փախավ կրկեսից։ Տերն ինչ ասես չարեց նա էլ կրկես չվերադարձավ։

Հայրենագիտություն

Մարզկենտրոնը`   Գավառ (քաղաք)
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995 թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները`   Կամոյի անվան շրջան, Կրասնոսելսկի շրջան, Մարտունու շրջան, Սևանի շրջան, Վարդենիսի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը`   5 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը`   87 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը`   93 բնակավայր
Ընդհանուր տարածք`   5,348 կմ²
Բնակչության թիվը (ըստ 01.01.2002թ. տվյալների)`   278,600
Բնակչության խտությունը`   52.1/կմ²
Փոստային ինդեքս`   1201-1626
ISO 3166-2`   AM.GR
FIPS 10-4`   AM04

Հայաստանի Հանրապետության իր տարածքով ամենամեծ մարզը Գեղարքունիքի մարզն է: Մարզի տարածքի 1/4-ը ծածկված է ջրով: Մարզը զբաղեցնում է պատմական Հայաստանի Սյունիք աշխարհի մի հատվածը, հիմնականում Գեղարքունիքի, Սոդքի և Արեգունու գավառները:

Գավառը նախախորհրդային Հայաստանի չորս քաղաքներից մեկն էր։ Նրա բնակչությունը գյուղատնտեսությունից բացի զբաղվում էր արհեստագործությամբ ու առևտրով։ Արդյունաբերությունը թափ առավ խորհրդային տարիներին: Կառուցվեցին սարքաշինական, էլեկտրատեխնիկական, տեքստիլ ու սննդի արդյունաբերության գործարաններ, որոնց շնորհիվ Գավառը դարձավ Հայաստանի աչքի ընկնող արդյունաբերական կենտրոններից մեկը: Այժմ քաղաքում գործում են նաև կրթական, կուլտուր-լուսավորական ու առողջապահական՝ մարզային նշանակության կենտրոններ։