1. Լավ է կոյր աչօք, քան կոյր մտօք:
Կարդա այսպես.
լաւ — լավ
կոյր — կույր
Բառարան
աչօք — աչքով
մտօք — մտքով
- Նախադասությունը ժամանակակից հայերեն (աշխարհաբար) դարձրու: Գրաբար և աշխարհաբար նախադասությունները բարձրաձայն կարդա՛: Քո կարծիքով ո՞ր դեպքում է այն ավելի գեղեցիկ հնչում:
- Կոյր մտօք արտահայտությունն ինչպե՞ս ես հասկանում: Դրա հակառակ իմաստն արտահայտող բառը կամ բառակապակցությունը գտիր:
- Մարդը կարո՞ղ է սրտով կույր լինել (գրաբ. կլինի` կոյր սրտիւ):
- Լավ է կոյր աչօք, քան կոյր մտօք նախադասության իմաստն աշխարհաբար քանի՞ ձևով կարող ես արտահայտել:
- Ինչպե՞ս ես հասկանում այս նախադասությունը (նախադասությունն ազատ և ընդարձակ փոխադրիր):
1․ Ավելի լավ է աչքով կույր լինել, քան մտքով։
կույր մտքով-սուր մտքով
Ուղիղ ձևով մարդը կույր սրտով լինել չի կարող, իսկ Փոխաբերական իմաստով կարող է սրտով կույր լինել։ Սրտով կույր լինել նշանակում է սառնասիրտ լինել։
երկու ձևով արևմտահայերեն, հայերեն։
Բացատրություն-լավ է չտեսնել, քան գաղափար չունենալ։
Հարցեր և առաջադրանքներ
2. Լաւ է մանուկ աղքատ եւ իմաստուն, քան զթագաւոր ծեր եւ անմիտ:
Կարդա այսպես.
լաւ — լավ
զթագաւոր — ըզթագավոր
(Նկատեցի՞ ր` ինչպես է կարդացվում ւ տառը:)
Բառարան
Քան զթագաւոր — քան թագավորը
- Գրաբարում «եւ» բառն ուներ նաև այսօրվա «բայց» բառի իմաստը: Քո կարծիքով. այստեղ պետք է և՞, թե՞ բայց փոխադրել: Իմաստային ի՞ նչ տարբերություն կա այս արտահայտությունների միջև` աղքատ և իմաստուն մանուկ — աղքատ, բայց իմաստուն մանուկ:
- Նախադասության մեջ հակառակ իմաստ ունեցող բառերը գտի՛ր և զույգ — զույգ դո՛ւրս գրիր:
- Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:
2․ Լավ է մանուկը լինի աղքատ և իմաստուն, քան թագավոր լինի ծեր ու անմիտ։
իմաստուն-անմիտ
մանուկ-ծեր
3.Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ:
Կարդա այսպես.
զիմաստութիւն — զիմաստություն
զխրատ — ըզխրատ
զբանս — ըզբանըս
հանճարոյ — հանճարո
Բառարան
զիմաստութիւն — իմաստությունը
զխրատ — խրատը
բան — խոսք
զբանս — խոսքերը
Հարց և առաջադրանք
- Նկատեցի՞ր` ինչպես է կարդացվում զ մասնիկը (նախդիրը) բաղաձայնից առաջ:
- Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:
3․ Այո նկատեցի, այն կարդում ենք գաղտնվանկ ը-ով։
Ճանաչել իմաստությունը և խրատը, իմանալ հանճարի խոսքերը։
4.Իւրաքանչիւր ծառ ի պտղոյ իւրմէ ճանաչի:
Կարդա այսպես.
իւրաքանչիւր — յուրաքանչյուր
ի պտղոյ — ի պտղո
իւրմէ — յուրմե
Բառարան
ի պտղոյ իւրմէ — իր պտղից
ճանաչի — ճանաչվում է
Առաջադրանքներ
- Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:
- Աշխարհաբար դարձրու նաև սա` Իւրաքանչիւր պտուղ ի ծառէ իւրմէ ճանաչի: Ի՞նչ փոխվեց:
4․Յուրաքանչյուր ծառ իր պտղից է ճանաչվում։
Յուրաքանչյուր պտուղ իր ծառից է ճանաչվում։ Այստեղ պտուղը փոխվեց ծառով։
5. Եւ ասաց Աստուած` Եղիցի լոյս. եւ եղեւ լոյս:
Կարդա այսպես.
Աստուած — Աստված
լոյս — լույս
Բառարան
եղիցի — լինի, թող լինի, կլինի, պիտի լինի, լինելու է (ո՞րը կընտրես այս նախադասությունը փոխադրելու համար)
եղեւ — եղավ
Հարցեր և առաջադրանքներ
Նկատեցի՞ր` ինչպե´ս է կարդացվում ոյ — ը բաղաձայնից առաջ (նաև կոյր բառը հիշիր):
Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:
5․Եվ Աստված ասաց թող լինի լույսը։
. . .
2. Առասպելներ, հոգևոր երգեր
ԾՆՈՒՆԴ ՎԱՀԱԳՆԻ
Երկնէր երկին, երկնէր երկիր,
Երկնէր եւ ծովն ծիրանի.
Երկն ի ծովուն ունէր եւ զկարմրիկն եղեգնիկ:
Ընդ եղեգան փող ծո՛ւխ ելանէր,
Ընդ եղեգան փող բո՛ց ելանէր.
Եւ իբոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:
Նա հուր հեր ունէր,
Բո՛ց ունէր մօրուս,
Եվ աչկունքն էին արեգակունք:
Կարդա այսպես.
ծովն — ծովըն
զկարմրիկն — ըզկարմրիկըն
ի բոցոյն — ի բոցույն
Բառարան
երկնէր — երկնում էր (ծնում էր)
երկին — երկինք(ը)
ծովն ծիրանի — ծիրանի ծովը
երկն — երկունքը
ի ծովուն — ծովում, ծովի մեջ
ունէր — 1. բռնել էր 2. ուներ
զկարմրիկն եղեգնիկ — կարմիր եղեգնիկին
ընդ եղեգան փող — եղեգնի փողով
ելանէր — ելնում էր
ի բոցոյն — այն բոցից
վազէր — վազում էր
աչկունք — աչիկները
արեգակունք – արեգակներ
Հարցեր և առաջադրանքներ
- Գույն մատնանշող բառերը դուրս գրիր: Ո՞րն է բանաստեղծության մեջ իշխող գույնը:
կարմիր, կապույտ, խարտյաշ։ Իշխող գույնը կարմիր
- Վահագնին նկարագրող պատկերները դուրս գրիր և ըստ դրանց ինքդ նկարագրիր նրան:
Եւ իբոցոյն վազէր խարտեաշ պատանեկիկ:
Նա հուր հեր ունէր,
Բո՛ց ունէր մօրուս,
Եվ աչկունքն էին արեգակունք:
Խարտյաշ մի երիտասարդ էր Վահագնը, ով ուներ կրակոտ մազեր կարմիր մորուք և աչքերը արևի լույսի պես։
- Ինչո՞ւ էր Վահագնն այդպիսին (ուշադրություն դարձրու նախորդող պատկերներին և պատասխանիր ըստ դրանց):
Ծնում էր ծովը, ծնում էր երկինքը և ծովի մեջ էր կարմիր եղեգնիկը։
- Քո կարծիքով, այս ծնունդն իրակա՞ն է, երևակայակա՞ն, թե՞ ինչ — որ բան խորհրդանշող:
Այս ծնունդը առասպել է, որի մի մասը իրական է մյուս մասը երևակայություն։
- Բանաստեղծությունն այնպես խմբագրիր, որ կրկնվող բառեր ու արտահայտություններ չլինեն: Բարձրաձայն կարդա և՛ բանաստեղծությունը, և՛ քո խմբագրածը. Փորձիր հասկանալ` թե ի՞նչ են տալիս կրկնությունները:
Ծնում էր ծովը, երկինքը և այնտեղ էր կարմիր եղեգնիկը։
Եղեգնի փողով ծուխ և բոց էր ելնում։
Եվ բոցի միջից վազում էր խարտյաշ պատանեկիկ։
Նա ուներ հուր հեր բոց մորուք և արեգակնաին աչքեր։
- Բանաստեղծությունն աշխարհաբար դարձրու:
Երկնեց երկինք և երկիր,
Երկնեց և ծով ծիրանի,
Եվ եղեգնիկը կարմիր
Երկնեց ծովում ծիրանի
Ծուխ է դուրս գալիս եղեգան փողից,
Բոց է դուրս գալիս եղեգան փողից,
Բոցն է պատել կարմիր եղեգնիկ,
Բոց է դարձել և ծով ծիրանի.
Կարմիր բոցիցն ահա մի մանկիկ,
Վահագն ահա՛ – մանուկ գեղանի:
Բոց մորուքով,
Հուր շրթունքով,
Հուր հեր գլխին ― հրեղեն պսակ,
Եվ աչերն են զույգ արեգակ։
- Paint-ով նկարի՛ր Վահագնի ծնունդը:
- Ձայնագրիր ինքդ քեզ և paint-ով արված նկարներովդ ֆիլմ պատրաստիր:
- Պատրաստածդ ֆիլմը հրապարակիր բլոգումդ: